Νίκος Ντακάκης «Η Αδελφότης των Στεναγμών»,Αθήνα 2007
της Στέλλας Στυλιανουδάκη-Δερεδάκη, φιλολόγου
της Στέλλας Στυλιανουδάκη-Δερεδάκη, φιλολόγου
.
Το Νίκο Ντακάκη τον γνωρίζω εξ αποστάσεως. Παρακολουθώ, όμως, τις δραστηριότητές του και διαβάζω τα άρθρα του στον τοπικό Τύπο. Μου αρέσει η κριτική του σκέψη και ο τρόπος που σχολιάζει τα πολιτικά και κοινωνικά δρώμενα. Το 2005, που κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο «Όπως τ’ όνειρο», με εντυπωσίασε ο τρόπος γραφής, καθώς και η τέχνη και ευαισθησία με την οποία έντυσε τα προσωπικά του βιώματα, δίνοντάς τους λογοτεχνική υπόσταση. Πίστεψα πως ο οικονομολόγος με τον αυστηρό επαγγελματικό λόγο, απλά, είχε ένα παροδικό φλερτ με τη λογοτεχνία και πως έδωσε ό,τι είχε να δώσει. Βλέποντας, όμως, στη συνέχεια, λογοτεχνικά του κείμενα να συμμετέχουν σε διαγωνισμούς και να αποσπούν βραβεία και διακρίσεις, κατάλαβα ότι ο Νίκος Ντακάκης έκαμε μια σοβαρή στροφή και ετοιμάζεται για μια πιο εντυπωσιακή εμφάνιση στο λογοτεχνικό χώρο. Και πραγματικά, αυτό φάνηκε με το καινούριο του βιβλίο «Η Αδελφότης των Στεναγμών», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις «Εκδόσεις Μπαρτζουλιάνος».
Πρόκειται για ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα, που σύμφωνα με το συγγραφέα, βασίζεται σε μια αληθινή ιστορία. Η υπόθεση εκτυλίσσεται στο Ρέθυμνο, τη Χώρα, όπως την αποκαλεί, και σε κάποιο χωριό της Γιαλιάς, αλλά και στα Χανιά και στην Αθήνα και στα διάφορα Πολεμικά Μέτωπα. Παρακολουθεί την πορεία τριών οικογενειών, από τις αρχές του περασμένου αιώνα μέχρι το τέλος της δεκαετίας του ’70, και καταγράφει τη ζωή τους με όλες τις περιπέτειες και τις διακυμάνσεις.
Στιγμές οικογενειακής γαλήνης και ευτυχίας διαδέχονται σκληρές δοκιμασίες και βαριά χτυπήματα της μοίρας, που σημαδεύουν τους ήρωες και διαμορφώνουν τις συμπεριφορές τους. Ο θάνατος δρα καταλυτικά, καθώς ανατρέπει ισορροπίες και δημιουργεί ανθρώπινα δράματα. Ο πλούσιος έμπορος τα χάνει όλα σ’ ένα ναυάγιο και οδηγείται στην αυτοκτονία, αφήνοντας στο δρόμο γυναίκα και τέσσερα παιδιά.
Ο γιος του, ο Αντώνης, μικρό παιδί, θα ξεκινήσει από κουλουράς και λούστρος για να γίνει μεγάλος και τρανός έμπορος στη Χώρα, με τη βοήθεια και τις συμβουλές του τραπεζικού και μετέπειτα στενού του φίλου Κώστα.
Δοκίμασε, όμως, δεύτερη φορά, ως στρατιώτης, τη φρίκη του πολέμου στο θάνατο του δεκανέα Δημητράκη και ανέλαβε το μακάβριο καθήκον να παραδώσει τα προσωπικά αντικείμενα του σκοτωμένου στη νεαρή του χήρα Κατερίνα, που αργότερα η μοίρα θα τη φέρει στο δρόμο του. Ένας παράφορος έρωτας θα αναπτυχθεί ανάμεσά τους, αλλά ο Αντώνης θα τη διώξει βίαια και απάνθρωπα, όταν εκείνη του ανακοινώνει πως πρόκειται να φέρει στον κόσμο το παιδί του, το οποίο τελικά με τη βοήθεια γνωστού μαιευτήρα θα γεννηθεί σαν κόρη του άτεκνου φίλου του, Κώστα.
Τα παιχνίδια της μοίρας, όμως, δεν έχουν τέλος, καθώς ο γιος του Αντώνη θα ερωτευθεί την «κόρη» του Κώστα, με την οποία, μάλιστα, σχεδιάζουν γάμο, αφού περιμένουν παιδί. Η αγωνία του αναγνώστη φτάνει στο αποκορύφωμά της.
Ο «έλεος» και ο «φόβος», για να χρησιμοποιήσω όρους του αριστοτελικού ορισμού της αρχαίας τραγωδίας, κυριεύουν την ψυχή του, γιατί βλέπει να επίκειται ή μια φρικτή αιμομιξία, ή μια έσχατη πράξη απελπισίας του ερωτευμένου ζευγαριού, από τη στιγμή, μάλιστα, που ο Αντώνης μαθαίνει και προσπαθεί να αποτρέψει αυτόν το γάμο. Αναπάντεχη λύση στην αγωνία θα δώσει η αλκοολική μισότρελη Κατερίνα, που αποκαλύπτει το λυτρωτικό μυστικό και τον περίεργο ρόλο της Αδελφότητας των Στεναγμών. Έτσι, η ηθική τάξη αποκαθίσταται και ο αναγνώστης ανακουφισμένος απολαμβάνει το αισθητικό αποτέλεσμα.
Παράλληλα με τις ανθρώπινες ιστορίες, ο Νίκος Ντακάκης αναφέρεται και στις εθνικές περιπέτειες που σημάδεψαν τον περασμένο αιώνα. Ο Εμφύλιος, ο Διχασμός, η Μικρασιατική εκστρατεία, ο ελληνοϊταλικός πόλεμος, η γερμανική κατοχή, το Πολυτεχνείο, προσδίδουν πειστικότητα και εγκυρότητα στο έργο του, καθώς άλλοτε εμπνέουν υψηλά ιδανικά και άλλοτε εξωθούν τους ήρωες σε ταπεινές συμπεριφορές.
Το βιβλίο είναι πολύ καλογραμμένο σε μια γλώσσα απλή αλλά καλοδουλεμένη και μια δομή που προϋποθέτει πείρα, τέχνη και ταλέντο. Ο συγγραφέας εξιστορεί τα γεγονότα, κάνοντας συνεχή άλματα στο χρόνο και τον τόπο, κρατώντας, όμως, γερά την άκρη του νήματος, μέχρι που τελειώνει το περίτεχνο γαϊτανάκι του. Εκεί, όμως, που η πένα του απογειώνεται, είναι στα σημεία που σχετίζονται με προσωπικά του βιώματα, όπως είναι η εκπληκτική ηθογραφική αναφορά-αφιέρωμα- στο πανέμορφο χωριό του Λιβυκού και τους ανθρώπους του, με αποκορύφωμα το γκρεμοτσάκισμα του άτυχου πατέρα Δημητράκη (ο συγγραφέας άλλωστε το έχει δημοσιεύσει και ως αυτοτελές αφήγημα), καθώς και η εξιστόρηση των γεγονότων του Πολυτεχνείου.
Πιστεύω, ότι με το μυθιστόρημα αυτό, ο Νίκος Ντακάκης εγκαινιάζει μια νέα περίοδο στα λογοτεχνικά δρώμενα της Πόλης μας.
Πρόκειται για ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα, που σύμφωνα με το συγγραφέα, βασίζεται σε μια αληθινή ιστορία. Η υπόθεση εκτυλίσσεται στο Ρέθυμνο, τη Χώρα, όπως την αποκαλεί, και σε κάποιο χωριό της Γιαλιάς, αλλά και στα Χανιά και στην Αθήνα και στα διάφορα Πολεμικά Μέτωπα. Παρακολουθεί την πορεία τριών οικογενειών, από τις αρχές του περασμένου αιώνα μέχρι το τέλος της δεκαετίας του ’70, και καταγράφει τη ζωή τους με όλες τις περιπέτειες και τις διακυμάνσεις.
Στιγμές οικογενειακής γαλήνης και ευτυχίας διαδέχονται σκληρές δοκιμασίες και βαριά χτυπήματα της μοίρας, που σημαδεύουν τους ήρωες και διαμορφώνουν τις συμπεριφορές τους. Ο θάνατος δρα καταλυτικά, καθώς ανατρέπει ισορροπίες και δημιουργεί ανθρώπινα δράματα. Ο πλούσιος έμπορος τα χάνει όλα σ’ ένα ναυάγιο και οδηγείται στην αυτοκτονία, αφήνοντας στο δρόμο γυναίκα και τέσσερα παιδιά.
Ο γιος του, ο Αντώνης, μικρό παιδί, θα ξεκινήσει από κουλουράς και λούστρος για να γίνει μεγάλος και τρανός έμπορος στη Χώρα, με τη βοήθεια και τις συμβουλές του τραπεζικού και μετέπειτα στενού του φίλου Κώστα.
Δοκίμασε, όμως, δεύτερη φορά, ως στρατιώτης, τη φρίκη του πολέμου στο θάνατο του δεκανέα Δημητράκη και ανέλαβε το μακάβριο καθήκον να παραδώσει τα προσωπικά αντικείμενα του σκοτωμένου στη νεαρή του χήρα Κατερίνα, που αργότερα η μοίρα θα τη φέρει στο δρόμο του. Ένας παράφορος έρωτας θα αναπτυχθεί ανάμεσά τους, αλλά ο Αντώνης θα τη διώξει βίαια και απάνθρωπα, όταν εκείνη του ανακοινώνει πως πρόκειται να φέρει στον κόσμο το παιδί του, το οποίο τελικά με τη βοήθεια γνωστού μαιευτήρα θα γεννηθεί σαν κόρη του άτεκνου φίλου του, Κώστα.
Τα παιχνίδια της μοίρας, όμως, δεν έχουν τέλος, καθώς ο γιος του Αντώνη θα ερωτευθεί την «κόρη» του Κώστα, με την οποία, μάλιστα, σχεδιάζουν γάμο, αφού περιμένουν παιδί. Η αγωνία του αναγνώστη φτάνει στο αποκορύφωμά της.
Ο «έλεος» και ο «φόβος», για να χρησιμοποιήσω όρους του αριστοτελικού ορισμού της αρχαίας τραγωδίας, κυριεύουν την ψυχή του, γιατί βλέπει να επίκειται ή μια φρικτή αιμομιξία, ή μια έσχατη πράξη απελπισίας του ερωτευμένου ζευγαριού, από τη στιγμή, μάλιστα, που ο Αντώνης μαθαίνει και προσπαθεί να αποτρέψει αυτόν το γάμο. Αναπάντεχη λύση στην αγωνία θα δώσει η αλκοολική μισότρελη Κατερίνα, που αποκαλύπτει το λυτρωτικό μυστικό και τον περίεργο ρόλο της Αδελφότητας των Στεναγμών. Έτσι, η ηθική τάξη αποκαθίσταται και ο αναγνώστης ανακουφισμένος απολαμβάνει το αισθητικό αποτέλεσμα.
Παράλληλα με τις ανθρώπινες ιστορίες, ο Νίκος Ντακάκης αναφέρεται και στις εθνικές περιπέτειες που σημάδεψαν τον περασμένο αιώνα. Ο Εμφύλιος, ο Διχασμός, η Μικρασιατική εκστρατεία, ο ελληνοϊταλικός πόλεμος, η γερμανική κατοχή, το Πολυτεχνείο, προσδίδουν πειστικότητα και εγκυρότητα στο έργο του, καθώς άλλοτε εμπνέουν υψηλά ιδανικά και άλλοτε εξωθούν τους ήρωες σε ταπεινές συμπεριφορές.
Το βιβλίο είναι πολύ καλογραμμένο σε μια γλώσσα απλή αλλά καλοδουλεμένη και μια δομή που προϋποθέτει πείρα, τέχνη και ταλέντο. Ο συγγραφέας εξιστορεί τα γεγονότα, κάνοντας συνεχή άλματα στο χρόνο και τον τόπο, κρατώντας, όμως, γερά την άκρη του νήματος, μέχρι που τελειώνει το περίτεχνο γαϊτανάκι του. Εκεί, όμως, που η πένα του απογειώνεται, είναι στα σημεία που σχετίζονται με προσωπικά του βιώματα, όπως είναι η εκπληκτική ηθογραφική αναφορά-αφιέρωμα- στο πανέμορφο χωριό του Λιβυκού και τους ανθρώπους του, με αποκορύφωμα το γκρεμοτσάκισμα του άτυχου πατέρα Δημητράκη (ο συγγραφέας άλλωστε το έχει δημοσιεύσει και ως αυτοτελές αφήγημα), καθώς και η εξιστόρηση των γεγονότων του Πολυτεχνείου.
Πιστεύω, ότι με το μυθιστόρημα αυτό, ο Νίκος Ντακάκης εγκαινιάζει μια νέα περίοδο στα λογοτεχνικά δρώμενα της Πόλης μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου